Badania nad filmami w czasach PRL-u

Dr hab. Konrad Klejsa z Zakładu Historii i Teorii Filmu UŁ otrzymał dofinansowanie w kwocie prawie 1 mln. zł. z Narodowego Centrum Nauki w konkursie SONATA BIS na projekt „Rozpowszechnianie filmów w Polsce w latach 1945-1989: ogólnokrajowe ramy instytucjonalne i lokalne studium przypadku”.

Realizacja projektu przewidziana jest na okres V.2017 – IV.2022. Efektem materialnym działań mają być: wybór protokołów tzw. Filmowej Rady Repertuarowej (ciała rekomendującego zakup zagranicznych filmów do polskich kin), internetowa baza danych zagranicznych filmów rozpowszechnianych w kinach i w telewizji w okresie PRL, a ponadto cykl artykułów w języku angielskim oraz monografia wieloautorska w języku polskim – w dwóch ostatnich wypadkach uwzględniająca kontekst kultury filmowej Łodzi.

Z zakresu badań wyłączone zostały dwa zagadnienia będące przedmiotem odrębnych badań: cenzura polskich filmów oraz obieg wideo. Projekt odpowie między innymi na następujące pytania: Jakie filmy zagraniczne były pokazywane w polskich kinach (i dlaczego właśnie te)? Z jakim opóźnieniem filmy zagraniczne trafiały do polskich kin? Jakie filmy pokazywane w kinach trafiały później na srebrny ekran? Jakie ważne filmy światowej kinematografii nigdy nie trafiły do polskich kin w okresie PRL i nie były w tamtym okresie pokazywane w TVP? Na czym polegał fenomen dodatków krótkometrażowych przed seansami filmów pełnometrażowych? W jaki sposób polskie kina radziły sobie z nakazem budowania określonego procenta repertuaru z filmów z krajów socjalistycznych? Kiedy pojawił się czarny rynek biletów kinowych? Na jakich podstawach decydowano, czy film będzie dozwolony od 12, 15 czy 18 lat? Czy filmy w telewizji pokazywano w cyklach tematycznych? Jak kształtowały się ilościowe relacje pomiędzy filmami z krajów „socjalistycznych” i „kapitalistycznych” – w repertuarze kinowym i telewizyjnym? W jaki sposób kształtowano repertuary filmowe w kinie i telewizji w święta państwowe i kościelne? Te i zbliżone problemy zostaną naświetlone w toku realizacji projektu, który przyczyni się do przewartościowania dotychczasowych sposobów ujmowania kultury filmowej PRL.

Zasadniczym celem konkursów SONATA BIS jest budowanie zespołu naukowego – w tym wypadku zamysł ten zostanie zrealizowany poprzez: 3 pełne etaty asystenta NAUKOWEGO dla młodych doktorów podejmujących badania ściśle związane z tematyką grantu, a zatem najogólniej mówiąc z zakresu kultury filmowej PRL oraz 3 stypendia dla doktorantów przygotowujących prace powiązane z tematyką projektu.

Dr hab. Konrad Klejsa jest adiunktem w Zakładzie Historii i Teorii Filmu Uniwersytetu Łódzkiego. W centrum jego zainteresowań sytuują się społeczne konteksty kultury mediów audiowizualnych, w tym: zagadnienia produkcji, dystrybucji, widowni i edukacji filmowej.

Projekt jest finansowany z grantu SONATA BIS NCN

Kierownik projektu – dr hab. Konrad Klejsa

Zakład Historii i Teorii Filmu, Wydział Filologiczny